پایان نامه مقایسه دیدگاه های امنیتی بین المللی ( از پایان جنگ سرد تا زمان حال )

پایان نامه مقایسه دیدگاه های امنیتی بین المللی ( از پایان جنگ سرد تا زمان حال )

قسمتی از متن:

وحشت امریكا و شوروی سابق از دستیابی كشورهای كوچك از اواخر سالهای 1960 و با شروع انقلاب بیوتكنولوژیك آغاز شد،‌چون بیوتكنولوژی و مهندسی ژنتیك می توانست دستیابی به سلاح های مخر تبربیولوژیك و گسترش به سایر كشورها را آسانتر كند. آقای مالكوم داندو در مورد بیوتكنولوژی و گسترش سلاح بیوتكنولوژیك این گونه نتیجه گیری می كند:«آیا امكان جنگ بیولوژیك در قرن 21 وجود دارد؟ بلی،‌چون طبق گزارشات در سال 1991 امریكا مبلغ 1/1 میلیارد پوند از تجارت محصولات بیوتكنولوژی سود برد و این سود در سال 2000 به 28 میلیارد پوند می رسد.روسها بدلیل اینكه در این دوران درگیر مسائل داخلی ناشی از پایان جنگ سرد و فروپاشی بلوك شرق بودند در صد كمی از این تجارت پرسود را به خود اختصاص دادند. این امر نشان دهنده رشد 40 درصد سالانه این محصولات می باشد. این تكنولوژی می تواند در جهان گسترش یابد،‌لذا شانس استفاده از سلاح بیولوژیك در قرن آینده اعم از جنگ یا تروریسم و یا خرابكاری اقتصادی بیشتر می شود.(داندو،1372، 78).

لازم به توضیح است كه امریكا خواستار جدایی معاهدات بیولوژیك شیمیایی بوده و شوروی سابق بیشتر به ادغام این دو موضوع در قالب یك كنوانسیون تمایل داشت. بالاخره پس از دو سال ،‌ شوروی به دو دلیل عمده با پیشنهاد آمریكا موافقت كرد. یكی به دلیل سیاست تنش زدایی [1]‌و دیگر اینكه از دستیابی كشورهای كوچك به سلاح های بیولوژیك جلوگیری شود.(Dernont, Ibid,191) .

بالاخره برژنف در تابستان 1972 توافق كشورش را با كنوانسیون خلع سلاح های بیولوژیك اعلام نمود.با حمایت جمعاً بیست كشور درطول سالهای 1975 تا 1972 و تصویب قوه مقننه این كشورها، این كنوانسیون قانونیت یافته و به مورد اجرا درآمد. از بین كشورهایی كه برنامه آشكار سلاح بیولوژیك داشتند، فقط امریكا بین سالهای 1972 تا 1975 ظاهراً دست به تخریب انبارهای سلاح بیولوژیك خود با صرف 14 میلیون دلار بودجه زد. با وجود اینكه معلوم شده بود كشور انگلستان در طول جنگ،‌ میكروب سیاه زخم را در جزیره گرونیارد آزمایش كرده است،‌ این كشور سكوت اختیار كرد. همچنین شوروی با وجود بكارگیری این سلاح در جنگ،‌ صحبتی از ذخایر خود به میان نیاوردند. این امر نشان می دهد كه عدم دستیابی كشورهای در حال توسعه به این سلاح برای امریكا و روسیه مهمتر از دستیابی كشورهای پیشرفته صنعتی بوده است. در این باره نظارت بعضی از دانشمندان امریكایی و روسی بر این بود كه سلاح بیولوژیك می تواند در عملیات خرابكارانه یا در جنگ های كوچك به سهولت به كار رود. به بیان آنان تصمیم در به كارگیری این سلاحها نه بر اثر تجزیه و تحلیل عملیاتی ،‌بلكه می تواند در لحظات غیرعقلانی به كار گرفته شود. پس از پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی در سال 1991  تا وقوع حوادث 11 سپتامبر 2001 بحث اصلی در این دوران اشاعه سلاحهای بیولوژیك و شیمیایی در كنار سلاح های هسته ای می باشد كه به یك معضل اصلی تبدیل شده بود دو سال پس از نابودی ابر قدرت شرق یعنی در سال 1993 رژیم جامعی تحت عنوان كنوانسیون منع سلاح های بیولوژیك (BWC) بوجود آمد،‌در جهت جلوگیری از اشاعه و تكثیر سلاحهای بیولوژیك و مرگبار كه هم ایالات متحده امریكا و هم كشور نوپای فدراتیو روسیه در آن زمان به عضویت آن در آمدند،‌اگر چه روسیه و امریكا از اعضای اصلی این كنوانسیون هستند اما آنها دارای عظیم ترین ذخایر تسلیحات بیولوژیك هستند هم روسیه كه دنباله رو شوروی سابق در این عرصه تسلیحاتی است و هم ایالات متحده بیشترین نگرانی كه دارند دستیابی كشورهای یاغی به این تكنولوژی خطرناك می باشد این دو كشور هدف اصلی شان پس از جنگ سرد افزایش می توان تسلیحات بیولوژیك خود و ممانعت از دستیابی كشورهای جهان سوم به این فن آوری می باشد. (غریب آبادی،‌همان،68) حال به بررسی كنترل سلاحهای بیولوژیك در چارچوب سازمان ملل متحد و كنفرانسهای بازنگری و دلایل رد كنفرانس پنجم بازنگری از سوی آمریكایی می پردازیم.

1- كنترل سلاح های بیولوژیك در چارچوب سازمان ملل متحد:

پس از تشكیل سازمان ملل متحد در سازمان 1945 ،‌مسأله خلع سلاح بیولوژیك در چارچوب این سازمان تازه تأسیس، پیگیری شد.

اجلاس عمومی این سازمان در 24 ژانویه 1949 ،‌كمیسیونی را برای بررسی مشكلات ناشی از ابداع سلاح های اتمی و ارائه پیشنهادات خاص برای امحای سلاح های هسته ای ملی و سایر سلاح های كشتار جمعی ،‌تأسیس نمود و بدین ترتیب ،‌برای اولین بار اصطلاح كشتار جمعی توسط سازمان ملل متحد ارائه گردید.

در 19 آوریل 1954 ،‌كمیسیون خلع سلاح ملل متحد تصمیم گرفت كمیته ای فرعی را تشكیل دهد تا براساس قطعنامه 28 نوامبر 1935 مجمع عمومی،‌ پیشنهادات تفضیلی راجع به خلع سلاح را مورد بحث و بررسی قرار دهد. كمیته فرعی مذكور كه متشكل از ایالات متحده امریكا و شوروی سابق،‌ و همچنین كانادا،‌ انگلستان و فرانسه بود در طول نشست های خود پیشنهادات، پیش نویس قطعنامه ها، یادداشت ها و مقالات كاری متعددی را در خصوص منع سلاح های كشتار جمعی ارائه نمود كه برخی از آنها راجع به سلاح های بیولوژیك بود.(Frank,1997,226-7).

وزیر امور خارجه انگلستان در 17 دسامبر 1959 برنامه خلع سلاح كامل تحت كنترل مؤثر بین المللی را پیشنهاد نمود. از جمله اهداف آن برنامه،‌می توان به منع تولید سلاح های هسته ای،‌شیمیایی،‌ بیولوژیك و سایر سلاح های كشتار جمعی و استفاده از آنها اشاره كرد. برنامه خلع سلاح عمومی و كامل كه از پیشنهاد بریتانیا نشأت گرفت،‌ توسط كشورهای دیگر نظیر شوروی سابق و امریكا مورد حمایت قرار گرفت.

در 8 آوریل 1960 ،‌ پنج كشور كمونیستی شوروی سابق،‌ بلغارستان،‌ چكسلواكی سابق،‌ لهستان و رومانی ،‌سندی را با عنوان اصول اساسی خلع سلاح عمومی و كامل كه در آن منع سلاح ها و موشك های هسته ای،‌ شیمیایی و بیولوژیك ، توقف تولید و انهدام ذخایر آنها مطرح شده بود،‌ به كنفرانس خلع سلاح ارائه نمودند.[2]

در 7 دسامبر 1967 ،‌نماینده دولت مالت در بیست و دومین نشست مجمع عمومی،‌ پیش نویس قطعنامه ای را تقدیم كرد كه خاطر نشان می كرد كه كمیته خلع سلاح 18 دولت،‌مسائل مربوط به استفاده از سلاح های شیمیایی و بیولوژیك و رادیولوژیك را با هدف بازنگری ،‌روز آمد و جانشین كردن پروتكل 1925 ژنو، یك مسئله فوری تلقی كند. پیش نویس قطعنامه مذكور از كمیته می خواست در صورت لزوم ،‌كمیتة فرعی را برای هدف مذكور تشكیل دهد و از دبیر كل ملل متحد می خواست تا گزارش دقیق در مورد ماهیت و آثار احتمالی سلاح های شیمیایی،‌بیولوژیك و رادیولوژیك موجود و عوارض اقتصادی و بهداشتی استفاده از سلاح مذكور را ضمن توجه خاص به دولتهایی كه از موقعیت ایجاد و تأمین روشهای جامع حفاظتی برخوردار نیستند،‌تهیه نماید.

نماینده مالت در 12 دسامبر 1967 در كمیته اول مجمع عمومی اعلام كرد كه پروتكل ژنو اگر چه روشهای جنگ بیولوژیك را منع می كند ولی تنها روشهای محدودی را شامل می شود و خطرناكترین عوامل میكرو ارگانیك را كه ممكن است در جنگهای بیولوژیك مورد استفاده قرار گیرد،‌تحت پوشش قرار نمی دهد. نگاه آن منحصر به استفاده از باكتریها در جنگ است و از این رو،‌استفاده از آنها در زمان صلح برای مقاصد خصمانه را منع نمی كند.

در طول مباحث خلع سلاح در سال 1968 ، اساساً مسأله به سلاح های بیولوژیك و شیمیایی محدود بود. منع سلاح های بیولوژیك و شیمیایی به عنوان یكی از مهمترین تدابیری تلقی شد كه باید پس از انعقاد پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای NPT ،‌پیگیری شود. در اول ژوئیه 1967 ،‌اتحاد جماهیر شوروی(سابق) پیشنهاد كرد كمیته ای از 18 دولت برای خلع سلاح،‌ راهها و روشهای تضمین پایبندی كلید دولتها به پروتكل 1925 ژنو را بررسی نماید.

در پی آن ،‌كمیته 18 دولت برای خلع سلاح،‌ دستور كار موقتی را تصویب كرد كه در میان تدابیر غیر هسته ای،‌بحث جنگ شیمیایی و بیولوژیك را در بر می گرفت. در 16 ژوئیه 1968 ،‌نماینده انگلستان در كمیته مذكور با عقیده برخی از دولتها كه در حوزه جنگ شیمیایی و بیولوژیك،‌ جهانشمولی عضویت در پروتكل 1925 ژنو را برهر چیز دیگر ضروری تر می دانستند،‌ مخالفت نمود.

انگلستان در 6 اوت 1968 یك سند كاری به كمیته 18 دولت برای خلع سلاح ارائه كرد. در بند سوم سند مذكور مشكلات اعمال تدابیر بازرسی و نظارت بر فعالیتهای بیولوژیك یادآوری شده و بر این اساس در بند 4 ،‌انعقاد سریع یك معاهده جدید در مورد منع روشهای جنگ بیولوژیك كه تنها مكمل پروتكل 1925 ژنو بودن بدون آنكه جایگزین آن شود،‌ پیشنهاد گردید.

هنگام بحث و بررسی سند پیشنهادی انگلستان،‌ نماینده انگلستان اعلام كرد كه به جای كلمه بیولوژیك از كلمه میكرو بیولوژیك استفاده می كند،‌ زیرا انسان را نیز می توان یك عامل بیولوژیك تلقی كرد. (غریب آبادی،همان 75-74)

در 28 اوت 1968 ،‌كمیته 18 دولت برای خلع سلاح پذیرفت كه انتصاب یك گروه از كارشناسان برای مطالعه آثار استفاده احتمالی از سلاح های شیمیایی و میكروبی توسط دبیر كل را به مجمع عمومی پیشنهاد كرد و توصیه نماید.

در 20 سپتامبر 1968 براساس قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد دبیر كل سازمان ، گروه مشورتی 14 نفره كارشناسان را برای كمك به وی در تهیه گزارش مذكور منصوب نمود. گزارش مذكور در اول ژوئیه 1969 منتشر شد. این گزارش مورد استقبال كنفرانس كمیته خلع سلاح[3] و مجمع عمومی قرار گرفت و به عنوان مبنای برای مذاكرات راجع به سلاح های شیمیایی و میكروبی تلقی گردید.

درسالهای 70-1969 ، بحث بررسی مستقل یا مشترك سلاح های شیمیایی و بیولوژیك به طور وسیع در كنفرانس كمتر خلع سلاح و ملل متحد مطرح شد. ایالات متحده امریكا با ارائه استدلالهای مختلف از بررسی مستقل آنها حمایت كرد، ولی اتحاد جماهیر شوروی سابق و شماری از دولتهای غیر متعهد با ارائه استدلالهای دیگر با تفكیك مزبور به مخالفت برخاستند. در 19 دسامبر 1969 ،‌اتحاد جماهیر شوروی ،‌چكسلواكی،‌مجارستان،‌ لهستان،‌ رومانی و مغولستان پیش نویس كنوانسیون سلاح های شیمیایی و بیولوژیك را به بیست و سومین نشست مجمع عمومی تقدیم نمودند.نگاه مشترك پیش نویس مزبور به سلاحهای شیمیایی و بیولوژیك ،‌از دیدگاههای شوروی و بلوك شرق و جنبش عدم تعهد نشأت می گرفت. در 23 اكتبر 1970 ،‌تغییرات دیگری در پیش نویس سوسیالیستی كنوانسیون صورت گرفت. (ممتاز،‌1377،‌22-21) در 16 مارس1971 ،‌نماینده سوئد مدلی را برای معاهده جامع منع سلاح های شیمیایی و بیولوژیك ارائه نمود كه پس از مخالفتهای ایالات متحده امریكا و به ویژه تغییر موضع  ناگهانی اتحاد جماهیر شوروی سابق و هم پیمانان آن در 30 مارس 1971 ،‌نهایتاً  اندیشه بررسی مستقل سلاحهای شیمیایی و بیولوژیك به كنفرانس غالب شد.

بدین ترتیب ،‌نهایتاً‌ معاهدة منع گسترش،‌ تولید و ذخیره سازی سلاح ها باكتریولوژیك (بیولوژیك) و سمی و انهدام آنها(BWC) در 1972 منعقد گردید. این معاهده دارای یك مقدمه و 14 ماده می باشد.

[1] detente

[2] Disarmament conference doc, TNCD/4

[3] در زمستان 1969 ،‌اعضای كمیته 18 دولت برای خلع سلاح گسترش یافت . ژاپن و مغولستان به همراه آرژانتین ،‌مجارستان یوگسلاوی سابق ،‌هلند،‌مراكش و پاكستان در 17 اوت به آن پیوستند. در 26 اوت 1969 ،‌كمیته 18 دولت تصمیم گرفت كه به كمیته خلع سلاح تغییر نام دهد و نام كمیته را به كنفرانس كمیته خلع سلاح تغییر دهد.

چکیده

فصل اول : کلیات پژوهش

۱- طرح مسئله

۲- سئوال اصلی

۳ – سئوالات فرعی

۴ – فرضیه اصلی

۵ – قلمرو تحقیق

۶ – روش تحقیق

۷ – متغیرها

۸ – انگیزه انتخاب موضوع

۹ – اهداف انتخاب موضوع

۱۰ – بررسی ادبیات موجود

۱۱ – تعریف مفهومی متغیرها

۱۲- تعریف مفاهیم کلیدی

۱۳- ساختار تحقیق

فصل دوم : آخرین موج از تئوریهای روابط بین المللی ؛ نظریه رژیم های بین المللی

مقدمه

گفتار اول : اهمیت و جایگاه رژیم های بین المللی

          الف – ساختار گرایان

          ب – پیروان گروسیوس

          ج – ساختار گرایان تعدیلی

گفتار دوم : بنیان های مفهومی و تئوریک رژیم های بین المللی

          الف – بنیان های مفهومی رژیم های بین المللی

          ب – اجزاء تشکیل دهنده رژیم های بین المللی

          ج – ویژگی های رژیم های بین المللی

          د – انواع رژیم های بین المللی

          ه – گروه بندی رژیم های بین المللی

          و – رژیم های رسمی سیاستگذار و عملیاتی

          ی – عوامل موثر در تشکیل رژیم های بین المللی و رویکردهای نظری

گفتار سوم : دلایل به وجود آمدن مشکلات تغییرات ،

و نیز نقش و کارکرد رژیم های بین المللی

          الف – مشکلات ماهوی و بنیادین رژیم های بین المللی

          ب – مشکلات ساختی و شکلی

ج – مشکلات تصمیم گیری و تصمیم سازی

          د – نقش و کارکرد رژیم های بین المللی

          ه – جایگاه حقوقی رژیم های بین المللی

          و – پارادایم های تحلیلی رژیم های بین المللی

          ی – علل و عوامل موثر در تغییر رژیم های بین المللی

          نتیجه گیری

فصل سوم : رژیم های امنیتی بین امللی و مقایسه دیدگاه های دیدگاه امریکا و روسیه

مقدمه

گفتار اول مفهوم امنیت ، بازدارندگی ، کنترل تسلیحات و خلع سلاح

          الف – مفهوم امنیت

          ب – باز دارندگی و مراحل مختلف مسابقه تسحیلاتی امریکا و روسیه (شوروی سابق) 

          ج – کنترل تسلیحات و خلع سلاح

          ۱ – کنترل تسلیحات و خلع سلاح در پس از جنگ سرد

          ۲ – کنترل تسحیلات و خلع سلاح پس ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱

گفتار دوم : دیدگاه های امریکا و روسیه نسبت به قرار دادهای ABM و طرح سپر دفاع ملی

موشکی NMD

          الف – گفتگوهای محدودیت سلاح های استراتژیک

          ۱ – قرارداد سالت یک

          ۲ – قرار دادسالت دو

          ۳ – قرار دادهای استارت یک ، دو ، سه

          ۴ – قرار داد سورت

       ب – سیستم دفاع ملی موشکی NMD  و دیدگاههای موافقین و مخالفین آن

          ۱ – سیستم دفاع ملی موشکی NMD  و واکنش روسیه به آن.

          ۲ – پیامدهای استقرار سیستم دفاع ملی موشکیNMD

          ۳ – اثرات سپر دفاع ملی موشکی بر کنترل تسلیحات

          ج – طرح سپر دفاع ملی موشکی NMD و حادثه ۱۱ سپتامبر

گفتار سوم : رژیم بین المللی کنترل و مهار موشکی MTCR و نظامنامه موشکی ICOC

          الف – رژیم مهار و کنترل فناوری مشکی MTCR

          ب –  دلایل کارایی و عدم کارایی رژیم کنترل و مهار فن آوری موشکیMTCR

          ج – ایجاد نظام نامه یا کردار نامه موشکی ICOC

          د – رژیم کنترل صادرات تسلیحات و دیدگاه های روسیه و امریکا

گفتار چهارم : کنوانسیون های منع سلاح های بیولوژیک و منع سلاح های شیمیایی

CW – BWC

           الف – کنوانسیون منع گسترش ، تولید و ذخیره سازی سلاح های بیولوژیک ( BWC)

          ب – کنوانسیون ممنوعیت کاربرد سلاح های شیمیایی (CWC

گفتار پنجم : دو رژیم امنیتی خلع سلاح هسته ای جهان (CTBT, NPT

          الف – نگاهی به مبانی نظری انرژی هسته ای

          ب – آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA )

          ج – معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای ( NPT )

          د – رژیم امنیتی منع جامع آزمایشات هسته ای(CTBT )

گفتار ششم : رﮊیم امنیتی ناتو ، رﮊیم کنترل تسلیحات متعارف (CFE ) و بحث سامانه دفاعی موشکی در لهستان و چک

          الف – رﮊیم امنیتی بین المللی ناتو ، ارزیابی جایگاه آن در محیط امنیت بین المللی

          ب – سپر دفاع موشکی در لهستان و چک و شکاف در رﮊیم امنیتی

          ج – رﮊیم کنترل تسلیحات متعارف یا نیروهای متعارف در اروپا (CFE )

          نتیجه گیری

فصل چهارم : نگرش امریکا و روسیه به پرونده هسته ای ایران

مقدمه

گفتار اول : تاریخچه روابط هسته ای ایران و امریکا پس از انقلاب

          الف – سیر تعاملات ایران و آمریکا در خصوص مسائل هسته ای

          ب – استراتژی سیاست خارجی امریکا در دوره بوش پسر در قبال ایران

گفتار دوم : دیپلماسی هسته ای امریکا در قبال ایران

          الف – برنامه هسته ای ایران از دید امریکا

          ب – سیاست های امریکا برای مقابله با برنامه های ایران

گفتار سوم : اتهامات ایالات متحده علیه فعالیتهای هسته ای ایران

          الف – اتهامات فنی

          ب – تحلیل اقتصادی

گفتار چهارم : سیاست خارجی ایران و روسیه در قبال یکدیگر

          الف – زمینه های همکاری ایران و روسیه

           ب – زمینه های همکاری اقتصادی در سطح جهانی

گفتار پنجم : تغییر نگرش روسیه در خصوص پرونده هسته ای ایران از حالت بازی با ایران تا رأی مثبت به قطعنامه بر علیه ایران

نتیجه گیری

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

پیوست ها و ضمائم :

پیوست (الف ) گاه شمار هستهای در سال ۱۳۸۵

          پیوست (ب ) سیر برنامه اتمی ایران در سال ۱۳۸۶

کتابنامه

          الف ) کتب فارسی

          ب ) مقالات فارسی

          ج ) نشریات فارسی

          د ) جزوات درسی

          و ) پایان نامه ها و رساله ها

          ه ) منابع اینترنتی و خبر گزاری ها

          ی ) منابع انگلیسی

چکیده انگلیسی